Trong tâm thức của nhiều người, khi nói đến Quỳ Châu là nói đến một vùng đất có bề dày truyền thống lịch sử với nền văn hoá đặc sắc. Quỳ Châu cũng chính là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hoá của Phủ Quỳ xưa kia. Trên khu vực Tây Bắc Nghệ An, Quỳ Châu ngày nay đã cho thấy khát vọng lớn lao để không ngừng đổi thay làm mạnh giàu hơn một Mường Chiêng Ngam của thời hiện đại.

Huyện Quỳ Châu bắt tay thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện khoá XXV, nhiệm kỳ 2015-2020 với rất nhiều thử thách của một địa phương miền núi cao, điều kiện địa hình hiểm trở, khí hậu khắc nghiệt, hơn 90% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số (trong đó đồng bào Thái chiếm tới 80%), đời sống của người dân còn nhiều khó khăn, vất vả. Tuy nhiên bằng việc xác định rõ hướng đi, vận dụng đồng bộ nhiều giải pháp, chú trọng thế mạnh, huy động tốt sức mạnh của toàn bộ hệ thống chính trị và người dân, Quỳ Châu đã tạo lập những bước đi vững chắc trong phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng – an ninh, nỗ lực nâng cao đời sống của nhân dân hướng đến sự phát triển bền vững.

Nhiều dấu ấn một chặng đường

Ngay sau khi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện khoá XXV được ban hành, toàn Đảng bộ, chính quyền và nhân dân bắt tay vào triển khai vào thực tiễn. Nhờ vậy, tốc độ tăng trưởng bình quân giai đoạn 2016 – 2020 của huyện Quỳ Châu đạt 10,4% (mục tiêu  Đại hội 10 - 11%). Thu nhập bình quân đầu người tăng từ 16,2 triệu đồng năm 2015 lên 40 triệu đồng năm 2020/mục tiêu Đại hội (MTĐH) 40 triệu đồng (đạt 100%). Thu ngân sách tăng từ 24,1 tỷ đồng năm 2015 lên 40 tỷ đồng năm 2020/MTĐH 40 tỷ đồng (đạt 100 % MTĐH). Cơ cấu kinh tế tiếp tục chuyển dịch theo hướng tích cực: tỷ trọng nông, lâm, thủy sản từ 43% năm 2015 giảm xuống còn 33,4% năm 2020; công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và xây dựng cơ bản từ 17,5% năm 2015 tăng lên 23,4% năm 2020; thương mại, dịch vụ từ 39,6% năm 2015 tăng lên 43,2% năm 2020. 

Đáng chú ý, hoạt động sản xuất nông, lâm, thủy sản từng bước phát triển theo hướng nâng cao giá trị, chất lượng trên một đơn vị sản phẩm. Giá trị sản xuất của ngành nông, lâm, ngư nghiệp đạt 686 tỷ đồng/679,5 tỷ đồng, vượt mục tiêu đại hội đề ra. Tốc độ tăng trưởng giá trị sản xuất bình quân giai đoạn 2016 - 2020 đạt 6,8%. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng giảm dần tỷ trọng nông nghiệp, tăng tỷ trọng trong lĩnh vực lâm nghiệp.  

Đảng bộ, chính quyền địa phương cũng tập trung chỉ đạo thực hiện nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ, khuyến khích phát triển nông nghiệp, ứng dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật và cơ giới hoá sản xuất, tạo điều kiện thúc đẩy quá trình chuyển đổi cơ cấu cây trồng, tăng diện tích lúa chất lượng cao. Nhờ vậy, sản lượng lương thực tăng từ 20.844 tấn năm 2015 lên 22.920 tấn năm 2020. Duy trì nguồn nguyên liệu mía đường với 1.268 ha. Tập trung mở rộng diện tích cây ăn quả đạt 115 ha, trong đó trên 30ha đã cho thu hoạch với doanh thu trên 10 tỷ đồng/năm.

Trên lĩnh vực chăn nuôi, đáp ứng các yêu cầu của xu thế phát triển, huyện tập trung chỉ đạo và có các chính sách hỗ trợ phát triển chăn nuôi từ phương thức nhỏ lẻ sang chăn nuôi tập trung bán công nghiệp, theo quy mô trang trại và gia trại. Trên địa bàn đã xây dựng thành công 28 mô hình kinh tế mới, trong đó có 2 mô hình kinh tế trọng điểm (chăn nuôi bò sữa tại xã Châu Bình và trồng cây ăn quả tại xã Châu Hạnh). Phát triển 28 trang trại, 181 gia trại và thành lập 14 hợp tác xã nông nghiệp.

Sản xuất lâm nghiệp có bước tăng trưởng khá, trồng mới rừng tập trung và trồng sau khai thác hơn 8.631 ha, sản lượng khai thác gỗ nguyên liệu đạt 569.225m³.

Tổng diện tích nuôi trồng thủy sản đến năm 2020 đạt 260 ha, tăng 67ha so với năm 2015. Sản lượng nuôi trồng và khai thác đạt 715 tấn, tăng 34,9% so với năm 2015.

Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng Nông thôn mới được các cấp uỷ, chính quyền tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, nhân dân đồng tình, ủng hộ. Tổng nguồn vốn huy động thực hiện chương trình giai đoạn 2016 - 2020 đạt 128,5 tỷ đồng, trong đó nhân dân đóng góp 22,3 tỷ đồng.

Hoạt động công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp trên địa bàn  tiếp tục tăng trưởng và có bước phát triển mạnh. Giá trị sản xuất lĩnh vực này đạt 386 tỷ đồng. Tốc độ tăng trưởng giá trị sản xuất bình quân 5 năm 2016-2020 đạt 22,8%.

Hệ thống kết cấu hạ tầng tiếp tục được tập trung đầu tư, đặc biệt là các công trình trọng điểm đều được triển khai thi công xây dựng (đường Châu Nga - Thanh Hoá; Nâng cấp Hồ chứa nước Kẻ Nính, xã Châu Hạnh), 100% trụ sở làm việc UBND xã và trạm Y tế được đầu tư xây dựng khang trang, 89,7% phòng học được kiên cố hoá và nhiều công trình phúc lợi khác, góp phần phát triển kinh tế xã hội, bộ mặt đô thị và nông thôn ngày càng đổi mới. Tổng vốn đầu tư xã hội 5 năm giai đoạn 2016 - 2020 đạt hơn 1.885,6 tỷ đồng/mục tiêu 1.735 tỷ đồng, trong đó vốn đầu tư do huyện quản lý 751,7 tỷ đồng, cấp tỉnh và doanh nghiệp là 1.133,9 tỷ đồng.

Đến nay huyện Quỳ Châu đã hoàn thành đưa vào sử dụng 249 hạng mục công trình giao thông, với tổng vốn đầu tư 802,2 tỷ đồng; thực hiện cứng hoá 103,6 km đường giao thông liên xã, liên bản, xây dựng 12 công trình Cầu vượt suối và 13,5 km mương thoát nước. Hệ thống thuỷ lợi, nước sinh hoạt được quan tâm đầu tư. Tỷ lệ hộ được sử dụng điện tăng từ 84% năm 2015 lên 94,2% năm 2020.

 Chất lượng lĩnh vực văn hóa - xã hội tiếp tục được nâng lên.  Cấp uỷ, chính quyền địa phương đã tổ chức thực hiện tốt Nghị quyết số 29 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI), về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Mạng lưới trường lớp học cơ bản ổn định và được sắp xếp hợp lý, tỷ lệ học sinh trong độ tuổi đến trường đạt 98%. Chất lượng giáo dục toàn diện được nâng lên (tỷ lệ học sinh giỏi tăng 15,3% so với đầu nhiệm kỳ, đặc biệt có 4 học sinh đạt học sinh giỏi cấp Quốc gia. Đến nay đã có 34/37 trường đạt chuẩn, tăng 4 trường so với năm 2015, nâng tỷ lệ đạt 91,9% vượt mục tiêu đại hội đề ra.

Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá” tiếp tục phát triển cả về bề rộng lẫn chiều sâu. Trong giai đoạn 2016 - 2020 huyện thực hiện xây dựng 17 nhà văn hoá khối bản, 4 sân vận động và nhiều công trình khác với tổng kinh phí đầu tư trên 34,2 tỷ đồng. 100% số xã, thị trấn có thiết chế văn hoá - thể thao, trong đó thiết chế đạt chuẩn là 27,3%. 

Công tác bảo tồn, tôn tạo và phát huy các giá trị văn hoá truyền thống dân tộc, gắn với phát triển du lịch, dịch vụ được quan tâm thực hiện. Công tác bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân được chú trọng. Thực hiện tốt các chương trình về y tế, trên 95% trẻ em trong độ tuổi được tiêm chủng đầy đủ. Tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng giảm từ 19% năm 2015 xuống còn 12% năm 2020; 100% trạm y tế có bác sỹ (vượt MTĐH); tỷ lệ xã đạt bộ tiêu chí chuẩn Quốc gia về y tế đạt 100% (vượt MTĐH).

Thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội, chính sách đối với người có công, gia đình chính sách... Đẩy mạnh hoạt động nhân đạo, từ thiện, phong trào đền ơn đáp nghĩa... Công tác quốc phòng, quân sự địa phương không ngừng được củng cố tăng cường. An ninh chính trị ổn định, trật tự an toàn xã hội cơ bản được đảm bảo.

Công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị có nhiều chuyển biến tích cực. Trong nhiệm kỳ qua, Ban Thường vụ Huyện ủy, các cấp ủy, tổ chức đảng đã coi trọng việc đẩy mạnh triển khai các giải pháp thiết thực để củng cố, xây dựng tổ chức cơ sở Đảng; nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên. Thực hiện tốt Nghị quyết Trung ương 6 (khóa XII) về "Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả". Do đó, các cấp ủy và tổ chức cơ sở đảng kịp thời được củng cố, kiện toàn, phù hợp với đặc thù từng cơ sở. Sau sắp xếp đã giảm 7 tổ chức cơ sở đảng (đến nay còn 37 tổ chức cơ sở đảng). Về tổ chức bộ máy: Đã giảm được 5 đơn vị sự nghiệp. Tiến hành sáp nhập các khối, bản chưa đảm bảo về tiêu chuẩn dân số và diện tích, sau sáp nhập giảm từ 146 khối bản xuống còn 84 khối bản.

Trong nhiệm kỳ đã kịp thời bổ sung, kiện toàn các cấp ủy cơ sở cho 79 đồng chí; luân chuyển, điều động 18 đồng chí và bổ nhiệm 62 đồng chí. Công tác phát triển đảng viên được quan tâm, từ đầu nhiệm kỳ đến nay đã kết nạp được 629 đảng viên.

3 mũi đột phá cho sự phát triển

So với nhiều huyện miền núi, Quỳ Châu không có nhiều tiềm năng, lợi thế để tạo nên sự bứt phá mạnh mẽ. Xác định rõ điều này, cấp uỷ, chính quyền lựa chọn hướng đi phù hợp, vững chắc, đáp ứng các yêu cầu của xu thế phát triển. Theo đó, Đảng bộ Quỳ Châu xác định chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế bình quân 5 năm 2021-2025 là từ 9 - 10%. Giá trị gia tăng bình quân đầu người đến 2025 đạt 60 triệu đồng/năm. Cơ cấu kinh tế đến năm 2025 chuyển dịch theo hướng: nông, lâm, ngư nghiệp chiếm 30,7%; công nghiệp - xây dựng chiếm 25,6%; dịch vụ chiếm 43,7%...

Để thực hiện được các mục tiêu đó, Đảng bộ đề ra 3 trọng tâm đột phá cho sự  phát triển. Đó là đổi mới tư duy, sáng tạo; tập trung phát triển nguồn nhân lực, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ từ huyện đến cơ sở năng động, sáng tạo đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền góp phần làm chuyển biến nhận thức cán bộ, đảng viên và nhân dân từng bước xóa bỏ tư tưởng trông chờ, ỷ lại để thúc đẩy Quỳ Châu phát triển bền vững.

Chú trọng phát triển các sản phẩm chủ lực, sản phẩm mũi nhọn. Đặc biệt là khai thác, sử dụng có hiệu quả đất rừng, chuyển đổi trồng keo nguyên liệu sang trồng keo lấy gỗ, trồng rừng gỗ lớn, trồng dược liệu .v.v.. nhằm khai thác tiềm năng, thế mạnh của địa phương. Diện tích trồng rừng hàng năm được xác định từ 1.500 - 1.700 ha. Tỷ lệ che phủ rừng đến năm 2025 từ 75% -78%. Chuyển đổi 70% diện tích trồng keo nguyên liệu sang trồng keo lấy gỗ. Khôi phục và phát triển bền vững 958,9 ha rừng lùng, nứa tự nhiên. Bảo tồn và phát triển cây gỗ lớn bản địa, cây dược liệu dưới tán rừng, xây dựng các mô hình trồng cây dược liệu và dần hình thành các vùng trồng dược liệu đảm bảo cung cấp nguyên liệu cho nhà máy chiết xuất dược liệu trên địa bàn.

Phát huy nội lực, thu hút ngoại lực cho đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, hạ tầng phục vụ du lịch, tập trung cho phát triển du lịch di tích danh thắng, du lịch sinh thái gắn với du lịch cộng đồng. Đầu tư tôn tạo, phục hồi và xây dựng cơ sở hạ tầng để phát huy các điểm du lịch như: Hang Bua, Thẳm Ồm, mộ Đốc binh Lang Văn Thiết, Bảo tàng văn hóa các dân tộc huyện, du lịch công đồng bản Hoa Tiến, Thác khe Bàn... Bảo tồn, khai thác và phát huy tốt các giá trị văn hoá dân tộc Thái. Tăng cường các hoạt động hỗ trợ và các chính sách thu hút đầu tư vào du lịch. Đẩy mạnh phát triển du lịch với bảo tồn, gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. Làm tốt công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao các kỹ năng và tính chuyên nghiệp trong hoạt động du lịch. Chú trọng loại hình du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái. Đa dạng hóa các hình thức giới thiệu, quảng bá về du lịch. Kết hợp chặt chẽ phát triển văn hóa với phát triển du lịch.  

Ngay sau khi Đại hội kết thúc, Đảng bộ huyện sẽ bắt tay vào triển khai các chương trình hành động, hiện thực hoá Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện khoá XXVI vào thực tiễn. Đảng bộ và nhân dân toàn huyện quyết tâm thực hiện thành công các mục tiêu, nhiệm vụ đề ra, góp phần đưa Quỳ Châu phát triển bền vững, xây dựng vùng đất Mường Chiêng Ngam ngày nay giàu đẹp, văn minh.